وب بازان

سنگ کلیه چیست

سنگ‌های کلیه رسوبات سختی هستند که اغلب به علت بالا رفتن غلظت املاح و نمک در ادرار به وجود می‌آیند. ایجاد این سنگ‌ها علل متنوعی دارد و ممکن است در هر جای دستگاه ادراری از کلیه تا مثانه دیده شوند. اگرچه حرکت سنگ‌های کلیوی دردناک است، اما در صورت تشخیص به‌موقع، باعث آسیب دائمی به بدن نمی‌شود. اگر کسی در معرض خطر تولید سنگ‌های کلیوی باشد، پزشک متخصص اورولوژی می‌تواند راه‌هایی را برای پیشگیری از سنگ کلیه به او توصیه کند.

علائم سنگ کلیه

سنگ کلیه تا وقتی حرکت نمی‌کند و ثابت است، هیچ علامتی ندارد. مشکلات از زمانی آغاز می‌گردد که سنگ در کلیه جابه‌جا می‌شود یا به سمت میزنای (لوله‌ای که هر کلیه را به مثانه وصل می‌کند) به راه می‌افتد. در این حالت، برخی یا همه موارد زیر دیده می‌شود:

• درد شدید و متناوب در پهلو و پشت، پایین‌تر از سطح دنده‌ها که ممکن است به پایین شکم تیر بکشد
• سوزش ادرار
• ادرار صورتی، قرمز یا قهوه‌ای
• ادرار بدبو یا تیره
• تهوع و استفراغ
• احساس نیاز مداوم به دفع ادرار
• افزایش تعداد نوبت‌های دفع ادرار بیش از حد عادی
• تب و لرز در صورت وجود عفونت
• کم شدن حجم ادرار

یادمان باشد درد سنگ کلیه تغییر می‌کند. با جابه‌جا شدن سنگ در مجاری ادرار، محل و شدت درد دگرگون می‌شود.

چگونه به خروج سنگ‌ها سرعت بدهیم؟

بهترین کار برای سرعت بخشیدن به روند دفع سنگ کلیه،‌ نوشیدن آب زیاد است؛ مایعات زیاد، ادرار را افزایش می‌دهد که به حرکت سنگ در مسیر خروجی کمک می‌کند همچنین افراد می‌توانند با کاهش مصرف مواد پروتئینی، کلسیم و نمک و افزایش مصرف مرکبات از تشکیل سنگ‌های جدید و بزرگتر شدن سنگ‌های موجود جلوگیری کنند.

مرکبات به‌علت دارا بودن سیترات،‌ می‌توانند از شکل‌گیری سنگ‌های کلیه جلوگیری کنند علاوه بر این، متخصصان تغذیه و پزشکان نیز می‌توانند برای برطرف کردن مشکل سنگ کلیه، رژیم‌های ویژه‌ای را به شما پیشنهاد دهند.

چه‌زمانی به دکتر مراجعه کنیم؟

"درد" نشانگر این است که یک فرد باید به پزشک مراجعه کند؛ درد مشخص می‌کند که آیا برای دفع سنگ کلیه، مراقبات بیشتر پزشکی نیاز هست یا خیر؛ اگر عوارضی چون درد شدید و مداوم پشت و پهلوها، ادرار همراه با بوی بد، احساس سوزش حین ادرار، خون در ادرار، تب و لرز و استفراغ را تجربه می‌کنید، حتماً به پزشک مراجعه کنید؛ این‌ها می‌توانند نشانه عفونت کلیوی باشند که برای پیشگیری از بروز عوارض شدیدتر، نیاز به معالجه فوری دارند.

به‌غیر از جراحی، راه‌های متعددی برای درمان سنگ کلیه وجود دارد؛ جراحی به‌ندرت به‌عنوان انتخاب نخست درمان قرار می‌گیرد اما به‌هرحال سنگ‌های بزرگتر از 6 میلی‌متر در "طب نوین" به جراحی نیاز دارند اما در "طب سنتی" راهکارهای تغذیه‌ای برای درمان حتی سنگ‌های بزرگتر از 6 میلی‌متر نیز وجود دارد.

سنگ‌هایی به این بزرگی ممکن است در مجاری ادراری گیر کنند و منجر به بروز عفونت و آسیب بافت کلیه‌ها شوند.

مدت زمانی که طول می‌کشد تا یک بیمار پس از دفع سنگ کلیه، ریکاوری شود، بستگی به نوع دفع سنگ دارد؛ اگر یک سنگ به‌طور طبیعی یا با مصرف اندکی دارو دفع شود، دردهای جانبی به‌سرعت فروکش می‌کنند؛ اگر سنگ از طریق جراحی دفع شده باشد، معمولاً فرد می‌تواند در همان روز به روند عادی فعالیت‌های خود بازگردد اما در برخی موارد، افراد باید از فعالیت‌های شدید اجتناب کنند و پس از مشورت با متخصص، حدوداً یک هفته پس از جراحی به روال عادی زندگی بازگردند.

عوامل موثر در تشکیل سنگ کلیه

بزرگ ترین عامل خطرناک که باعث تشکیل سنگ کلیه می شود این است که روزانه کم تر از 1 لیتر ادرار کنید. به همین دلیل، سنگ کلیه در نوزادان نارس که مشکل کلیه دارند شایع است. با این حال، احتمال بروز سنگ کلیه در افراد بین سنین 20 تا 50 سال بالاتر است.

عوامل مختلفی باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه می شود. سفیدپوستان در ایالت متحده بیشتر از سیاهپوستان در معرض ابتلا به سنگ کلیه قرار دارند.

دیگر عوامل پرخطر عبارتند از:

• پایین آمدن آب بدن
• چاقی
• رژیم غذایی سرشار از پروتئین، نمک و گلوکز
• پرکاری غده ی پاراتیروئید
• جراحی بای پس معده
• بیماری های التهاب معده که باعث افزایش جذب کلسیم می شود
• مصرف داروهایی نظیر دیورتیک های تریامترن، داروهای ضد صرع و داروهای آنتی اسید حاوی کلسیم

مواد غذایی که باعث سنگ کلیه می شوند!

چاقی و رژیم غذایی از بزرگترين عوامل خطر هستند . در ایالات متحده آمریکا، حدود 11.2 درصد از افرادی که چاق هستند، سنگ کلیه دارند.افرادى كه احتمال سنگ كليه در آن ها بالا است بايد از مصرف یکسری مواد اجتناب کنند از جمله:

✔ اسفناج
✔ بادام
✔ ریواس
✔ بامیه
✔ چغندر قند
✔ چیپس
✔ سیب زمینی سرخ شده
✔ کره بادام زمینی

وزن خود را مدیریت کنید

طبق مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۹ روی ۱۴۶ فرد مبتلا به سنگ کلیه انجام شد، مشخص شد که ۴۳/۸ درصد از آن‌ها دچار اضافه وزن یا چاقی بودند.

محققان این مطالعه معتقدند که احتمالاً خود افزایش وزن به‌تنهایی باعث این موضوع نیست، بلکه احتمالاً شرایط متابولیکی مرتبط با چاقی، مانند کلسترول و فشار خون بالا باعث تشکیل سنگ کلیه در این افراد شده باشد. بنابراین یکی از موثرترین راههای دفع سنگ کلیه این است که اضافه وزن خود را کاهش دهید و وزن خود را در محدوده نرمال حفظ کنید. 

یادتان باشد که استفاده از روش‌های غلط کاهش وزن، ممکن است شرایط شما را بدتر کند. به عنوان مثال، رژیم‌های غذایی که پروتئین بالا و کربوهیدرات پایینی دارند، خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می‌دهند. بنابراین توصیه می‌شود که از یک رژیم غذایی سالم و متعادل بعلاوه ورزش منظم، برای کاهش وزن استفاده کنید.

سخن پایانی

نکاتی که در این متن ذکر شد برای هر دو شرایط پیشگیری و دفع  سنگ کلیه مفید است. یادتان باشد افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند، همیشه در معرض خطر تشکیل مجدد این سنگ‌ها هستند. پس تغییرات را تا پایان عمر، حفظ کنید.

چون واقعا مریضی هست که همه دارند و میتوان آن را درمان کرد.